Gmina Słomniki Trasa

Podczas insurekcji kościuszkowskiej Słomniki uczestniczyły w wielu ważnych wydarzeniach Tu nastąpiło zgrupowanie wojsk powstańczych po racławickim zwycięstwie, dokąd przemaszerowały przez Zielenice, Janikowice, Muniakowice i Prandocin. 5 kwietnia 1794 r. , czyli nazajutrz po bitwie na rynku w Słomnikach Tadeusz Kościuszko złożył „Raport pierwszy narodowi polskiemu o zwycięstwie pod Racławicami”. Czytamy w nim następujące patriotyczne wezwanie: „Narodzie! […] Racz poczuć na koniec twą siłę, dobądź jej całkowitej, chciej być wolnym i niepodległym; jednością i odwagą dojdziesz tego szanownego celu! Umysł twój przygotuj do zwycięstw i klęsk; duch prawdziwego patriotyzmu powinien w obydwóch zachować swą tęgość i energię. Mnie nic nie zostaje, tylko wielbić twoje powstanie i służyć ci, dopóki mi Nieba życia pozwolą”. W tym mieście wydał kilka nominacji dla najbardziej zasłużonych w bitwie racławickiej oficerów. Generałami lejtnantami zostali: Józef Zajączek i Antoni Madaliński, generałem majorem Jan Ludwik Manget, podpułkownikiem 2. regimentu pieszego Konstanty Lucke, majorem artylerii Kazimierz Małachowski, podporucznikiem Antoni Kołłątaj. W Słomnikach Kościuszko przywdział sukmanę krakowską jak strój kosynierów, czyli formacji, która najbardziej odznaczyła się w bitwie pod Racławicami. Było to wydarzenia bez precedensu, mające ogromny wpływ w przyszłości na rozbudzenie tożsamości narodowej wśród chłopów. Wymiernym skutkiem tego działania było także zwiększenie się stanu liczebnego wojsk powstańczych. Dwa dni po zwycięstwie obawiając się otoczenia przez Rosjan, wycofał się z wojskiem w kierunku południowym i założył w pobliżu Bosutowa warowny obóz wojskowy.

Miejscowi chłopi latami wspominali racławicką chwałę. W latach czterdziestych XIX wieku korespondent jednego z czasopism warszawskich słyszał w wioskach pod Słomnikami i Proszowicami, nie tylko pieśni i przyśpiewki ludowe, ale także pieśni patriotyczne i pieśni wychwalające racławicką wiktorię. Imię Tadeusza Kościuszki nosi jedna z ulic w Słomnikach.